Er zijn verschillende technieken beschikbaar om bagger te verwijderen. De baggertechnieken kunnen, op basis van de wijze van ontgraven, worden ingedeeld in drie hoofdsystemen: mechanische baggertechnieken, hydraulische baggertechnieken en gecombineerde systemen (mechanisch/hydraulisch).
- Mechanische systemen: Mechanische baggertechnieken scheppen het sediment van de bodem met een mechanisch graafelement, zoals een grijper, graafbak of baggeremmer. De baggerspecie wordt in bijna situ-dichtheid opgepakt en vervolgens in een beunbak, beunschip of vrachtwagen afgevoerd.
- Grijperkraan: De baggerspecie wordt met een grijper opgepakt en vervolgens afgevoerd. De methode is geschikt voor alle soorten baggerspecie. De verticale nauwkeurigheid bedraagt ongeveer 0,2 meter à 0,3 meter.
- Hydraulische systemen: Bij hydraulisch baggeren wordt het sediment door een leiding uit het water opgezogen. Vervolgens wordt de bagger via een persleiding naar een baggerdepot verpompt of wordt de bagger in een bak gespoten.
- Hopperzuiger: Dit ontgravingssysteem bestaat uit een schip voorzien van één of meer zuigbuizen, die van een sleepkop zijn voorzien. Deze techniek wordt voornamelijk in diepe wateren en voor grote werken toegepast.
- Gecombineerde systemen:
- Cutterzuiger: Dit is een mechanisch/hydraulische baggertechniek, waarbij door middel van een roterende snijkop de baggerspecie wordt losgewoeld en via een zuigmond wordt afgevoerd. Vanwege de diverse afmetingen en de vele varianten die op deze techniek zijn ontwikkeld, is dit baggerwerktuig vrij nauwkeurig (0,05 tot 0,1 meter) en breed inzetbaar.
Wie de keuze voor te gebruiken baggertechniek maakt, is afhankelijk van de gekozen contractvorm. In de praktijk is dit ofwel de opdrachtgever ofwel de aannemer. De keuze voor de te gebruiken baggertechniek is afhankelijk van de volgende aspecten:
- Eigenschappen, laagdikte en omvang van de waterbodem;
- Waterdiepte, stroomsterkte, en golfhoogten;
- Projectlocatie;
- Of het gaat om kwantiteitsbaggeren of kwaliteitsbaggeren (sanering);
- Baggernauwkeurigheid: Het realiseren van een hoge nauwkeurigheid is duur. Daarom moet telkens worden afgewogen of de hogere kosten voor een nauwkeurigere baggertechiek opwegen tegen de besparing in kosten dat gerealiseerd wordt doordat een kleiner volume baggerspecie opgeslagen of verwerkt moet te worden.
- Locatiespecifieke omstandigheden, zoals de mogelijkheden voor ontwateren en transport. Voorbeeld: indien er op een locatie geen ruimte is voor ontwateren of bewerking (vb. stedelijk gebied) is mechanisch baggeren en directe afvoer per as of schip naar externe locatie de beste passende uitvoeringswijze. Bij hydraulisch baggeren wordt veel water gebruikt, indien de specie afgevoerd moet worden van een locatie dient deze ontwaterd of bewerkt te worden. Soms is ontwateren niet mogelijk vanwege de beperkte werkruimte of slechte kwaliteit van de baggerspecie. Zie verder de pagina Verwerken en bewerken van baggerspecie.
Op www.bodemrichtlijn.nl worden de meest gebruikte baggertechnieken behandeld in factsheets.